Giới thiệu và sử dụng phương pháp phân tầng

 Dưới đây là bản dịch tiếng Việt cho nội dung bạn cung cấp về Phương pháp phân tầng (Stratification):

Phương pháp phân tầng (Stratification) chủ yếu nhằm giúp chúng ta đơn giản hóa một lượng lớn thông tin dữ liệu hỗn loạn, thông qua việc xem xét ảnh hưởng của các nguyên nhân khác nhau (nhân lực, phương pháp, nguyên vật liệu, máy móc, môi trường...) đến chất lượng sản phẩm đầu ra, từ đó giúp người dùng tìm ra manh mối của các yếu tố khả nghi, tổng hợp nguyên nhân và làm rõ suy nghĩ.

Thông thường khi gặp vấn đề, nhiều người không biết bắt đầu tìm từ đâu, thì phương pháp phân tầng sẽ giúp thu thập dữ liệu một cách tuần tự và có hệ thống dựa vào các điều kiện biến đổi đã biết, từ đó tìm ra bản chất của vấn đề.

Phương pháp này thường được ứng dụng nhiều nhất trong dây chuyền sản xuất hàng loạt, nhằm tìm ra điểm mấu chốt ảnh hưởng đến chất lượng chính. Ví dụ như trong sản xuất IC đóng gói, nếu thường xuyên phát hiện chân linh kiện bị cong hoặc biến dạng ở công đoạn kiểm tra cuối, ta có thể lập một bảng danh sách để truy vết như: ai là người kiểm tra, ai vận hành máy, qua những máy nào tạo hình chân, sử dụng loại khay nào, có phải đơn hàng gấp hay không, nhiệt độ khi thao tác là bao nhiêu... Từ đó kiểm tra xem các yếu tố nào có tương quan trực tiếp đến sản phẩm lỗi. Ví dụ bảng dữ liệu sau:

Mã sản phẩm lỗi	Kiểm tra viên	Máy cắt chân	Người vận hành	Khay chứa	Đơn hàng gấp	Nhiệt độ thao tác
#1	Nguyễn Nhất Trung	TF#003	Trương Ứng Cửu	CAR#10	Không	25°C
#2	Lưu Tiểu Nhị	TF#003	Trương Ứng Cửu	CAR#08	Có	25°C
#3	Lưu Tiểu Nhị	TF#002	Lý Tam Bính	CAR#02	Không	26°C
#4	Dương Đại Đồng	TF#003	Hoàng Tứ Lang	CAR#01	Không	25°C
#5	Nguyễn Nhất Trung	TF#003	Hoàng Tứ Lang	CAR#15	Không	27°C
#6	Dương Đại Đồng	TF#001	Trần Lục Môn	CAR#07	Không	26°C

Thống kê:

Kiểm tra viên: Nguyễn Nhất Trung x2, Lưu Tiểu Nhị x2, Dương Đại Đồng x2

Máy: TF#003 x4, TF#002 x1, TF#001 x1

Người vận hành: Trương Ứng Cửu x2, Lý Tam Bính x1, Hoàng Tứ Lang x2, Trần Lục Môn x1

Khay chứa: mỗi loại xuất hiện một lần

→ Sau khi phân tầng, ta phát hiện lỗi chủ yếu có liên quan đến máy TF#003.

Tuy nhiên, thường thì bạn sẽ không may mắn đến mức tìm ra ngay vấn đề từ lần phân tích đầu tiên. Hơn nữa, làm sao biết sản phẩm lỗi được tạo ra từ máy nào, người nào vận hành? Đó là lý do cần thu thập dữ liệu rõ ràng và đầy đủ. Việc thiết kế một mẫu biểu thu thập dữ liệu hiệu quả, dễ điền và hạn chế lỗi ghi chép là vô cùng quan trọng đối với người sử dụng phương pháp phân tầng.

Ngoài cách thu thập dữ liệu thủ công, khi nguyên vật liệu có nhiều nhà cung cấp hoặc sử dụng nhiều lòng khuôn, người ta thường khắc ký hiệu phân biệt ở vị trí không ảnh hưởng đến chức năng hoặc ngoại quan. Khi có vấn đề về chất lượng, các ký hiệu này sẽ giúp truy vết và phân tầng.

Phương pháp phân tầng không chỉ ứng dụng trong sản xuất, mà còn có thể sử dụng trong đời sống hằng ngày. Ví dụ: việc ghi chép chi tiêu cũng là một ứng dụng của phân tầng, giúp chúng ta phát hiện khoản chi nào nhiều nhất để kiểm soát.

Tất nhiên, hiệu quả sử dụng phương pháp như thế nào sẽ phụ thuộc vào khả năng của mỗi người.

Nguyên tắc sử dụng phương pháp phân tầng

Đối tượng phân tầng	Phương pháp phân tầng
Con người	Nhóm làm việc, ca ngày đêm, phương pháp thao tác, tay nghề, thâm niên, độ tuổi, tình trạng sức khỏe, tính cách, trình độ học vấn, giới tính
Máy móc & dụng cụ	Mã máy, máy mới/cũ, kiểu máy, cấu tạo, đồ gá, tốc độ
Nguyên vật liệu & linh kiện	Xuất xứ, nhà cung cấp, công đoạn trước, lô hàng, chất liệu, cấp độ, kích thước
Điều kiện thao tác	Nhiệt độ, áp suất, độ ẩm, tốc độ, thời gian, phương pháp thao tác, thứ tự thao tác, thao tác thủ công hay máy móc, người hay tự động, thiết bị đo
Thời gian	Mùa, tháng, ngày đêm, thứ trong tuần, thời điểm trong ngày, trước/sau bảo trì, số lần sử dụng sau kỳ nghỉ
Khu vực	Gần biển hay nội địa, trong nước hay quốc tế, khu Nam/Bắc, Đông/Tây
Thời tiết	Nhiệt độ, thời tiết, ẩm ướt hay khô ráo, gió, nắng hay mưa
Sản phẩm	Chủng loại, khách hàng, sản phẩm mới/cũ, tiêu chuẩn hay đặc biệt, loại hình sản xuất
Đo lường & kiểm tra	Người đo, thiết bị đo