Khái niệm “năng lực quá trình” (Process Capability) chính là khả năng tạo ra sản phẩm đạt chất lượng (quality) của một “quá trình” sản xuất dưới điều kiện sản xuất cố định và được kiểm soát ổn định. Vì vậy, “năng lực quá trình” ít nhất phải bao gồm hai yếu tố sau:
Năng lực của một quy trình sản xuất được tạo thành từ nhiều yếu tố, bắt đầu từ thiết kế sản phẩm, bao gồm: nguyên vật liệu (Material), máy móc (Machine), thiết bị (Equipment), phương pháp thao tác (Method), tay nghề của người vận hành (Man), thiết bị đo lường (Measurement Equipment), phương pháp kiểm tra, kỹ năng kiểm tra, v.v. Bất kỳ sự thay đổi nào trong các yếu tố này đều có thể ảnh hưởng ít nhiều đến năng lực quá trình. Do đó, trước khi bàn về năng lực quá trình, cần phải cố định tất cả những yếu tố có thể ảnh hưởng đến năng lực quá trình.
Vì lý do đó, cần phải xây dựng Quy trình thao tác chuẩn (SOP - Standard Operation Procedure), nhằm tiêu chuẩn hóa tất cả các bước trong quá trình sản xuất. Thậm chí cả lượng vật liệu được thêm vào ở từng công đoạn cũng cần được quy định rõ ràng.
Khi tất cả các yếu tố trên được tiêu chuẩn hóa và thực hiện nghiêm túc, đồng thời các giá trị đo lường trong quá trình nằm trong trạng thái kiểm soát ổn định, lúc đó năng lực quá trình mới thực sự được gọi là năng lực kỹ thuật của quy trình đó. Ngoài ra, năng lực quá trình thường cần được đo lường định lượng để đánh giá tốt xấu, do đó cần lượng hóa các bước trong quy trình. Ví dụ, quy trình in ấn có thể được lượng hóa bằng các giá trị như áp suất, tốc độ, nhiệt độ, vị trí in,... và các giá trị này có thể được đo lường và kiểm soát bằng số liệu cụ thể.
Hiểu rõ năng lực quá trình thì có thể làm gì?
Khi chúng ta tính toán được năng lực quá trình thông qua hai điều kiện đã nêu trên, thường có thể giúp ta hiểu được năng lực của một quy trình trong một tổ hợp điều kiện cụ thể, thậm chí có thể áp dụng cho các mục đích sau:
1.Cung cấp dữ liệu để hỗ trợ thiết kế sản phẩm mới hoặc cải tiến chất lượng sản phẩm hiện có.
2.Kiểm tra xem năng lực quá trình của thiết bị mới hoặc thiết bị đã được sửa chữa có đạt tiêu chuẩn chấp nhận hay không.
3.Giúp lựa chọn nguyên vật liệu khác, sử dụng nhân viên vận hành mới hoặc áp dụng phương pháp làm việc mới.
4.Lập kế hoạch thí nghiệm để điều chỉnh các yếu tố sản xuất trong một lô hàng, từ đó chọn ra tổ hợp thông số quy trình tối ưu.
5.Khi năng lực quá trình vượt quá dung sai cho phép của sản phẩm, có thể thiết lập giá trị trung tâm thích hợp nhằm đạt được sản xuất kinh tế nhất.
Tuy nhiên, trong phần lớn các quy trình sản xuất, năng lực quá trình thường bị biến đổi do sự thay đổi của các yếu tố sản xuất, dẫn đến sai lệch chất lượng và không đạt được năng lực quá trình lý tưởng như mong đợi. Do đó, chúng ta phải thực hiện đo lường và kiểm soát chất lượng của từng quy trình một cách định kỳ hoặc không định kỳ, và tiến hành đánh giá.
Thông thường, chúng ta sẽ sử dụng biểu đồ kiểm soát (control chart) hoặc phương pháp kiểm soát Cpk để đạt được mục tiêu này.
0 Nhận xét