Các lỗi hàn tật hàn phổ biến
1.Hàn hụt / Thiếu thiếc (Solder skip, Solder empty)
Thuật ngữ này thường dùng để mô tả khuyết tật có thể nhìn thấy bằng mắt thường, nơi không có thiếc hàn bám vào. Do sử dụng từ "skip" và "empty" trong tiếng Anh, nên được đề xuất dùng để mô tả các vấn đề thiếu thiếc. Theo định nghĩa của IPC-A-610, khuyết tật này nên được phân loại là Non-Wetting.
2.Hàn nguội (Cold soldering)
Theo mô tả của IPC-A-610, "hàn nguội" là mối hàn có đặc điểm không làm ướt tốt và có bề ngoài xám, xốp. (Điều này xảy ra do có quá nhiều tạp chất trong thiếc hàn, làm sạch không đủ trước khi hàn, và/hoặc nhiệt độ gia nhiệt không đủ trong quá trình hàn.) IPC-T-50 định nghĩa mối hàn rosin (nhựa thông) có vẻ ngoài gần như giống hệt mối hàn nguội, với dấu hiệu nhựa thông còn sót lại ngăn cách bề mặt cần hàn.
Giải thích trên có thể khó hiểu đối với nhiều người. Theo giải thích của IPC, hàn nguội có hai nguyên nhân:
1.Nguyên nhân thứ nhất: Thiếc hàn lẫn quá nhiều tạp chất, dẫn đến mối hàn không hoàn chỉnh, có màu xám và bề ngoài xốp. Hiện tượng này thường ít gặp.
2.Nguyên nhân thứ hai: Nhiệt độ gia nhiệt không đủ trong quá trình hàn. Loại hàn nguội này thường xuất hiện hơn trong các lò hàn đối lưu (reflow oven) sử dụng gia nhiệt hồng ngoại (IR) từ thời kỳ đầu, đặc biệt đối với các linh kiện có điểm hàn nằm dưới thân như BGA hoặc LGA, vì tia IR không chiếu tới được phía dưới thân linh kiện, dẫn đến truyền nhiệt kém. Hiện nay, hầu hết các lò hàn đối lưu đều đã chuyển sang phương pháp gia nhiệt đối lưu bằng khí nóng, nên loại hàn nguội này đã giảm đi đáng kể. Một quy trình khác mà hàn nguội thường xảy ra là khi hàn thủ công, do công suất mỏ hàn (iron) không đủ hoặc kỹ thuật hàn sai, đầu mỏ hàn không gia nhiệt đầy đủ cho chân linh kiện hoặc pad hàn.
Hàn hở / Hàn không tiếp xúc ( Non-wetting)
Trong tiếng Anh có thể dùng Non-wetting để diễn tả. Đây là tình trạng chân linh kiện chỉ tiếp xúc hờ.
3.Hàn giả (Non-wetting / False solder)
Cũng có thể dùng Non-wetting để diễn tả. Một số người dùng thuật ngữ "false solder" để mô tả hàn giả, nhưng người nước ngoài có lẽ sẽ không hiểu. Hàn giả thực chất khá giống với hàn hở, đôi khi có thể dùng chung.
Bề ngoài trông như đã hàn tốt nhưng thực tế thì không.
Sự khác biệt duy nhất với hàn hở là pad hàn của hàn giả rộng hơn chân linh kiện.
Trong điều kiện bình thường, hai bên của chân linh kiện phải ăn thiếc, nhưng thực tế thì không, chỉ trông như có thiếc.
Có thể nhận biết bằng cách quan sát xem có hình dạng hàn cong giữa chân linh kiện và pad hàn hay không, tức là kiểm tra xem góc thiếc hàn có nhỏ hơn 90∘ để xác định liệu đó có phải là mối hàn tốt hay không.
4.Hàn bọc (Overwelding)
Thường dùng để chỉ tình trạng thiếc hàn bao bọc toàn bộ điểm hàn, nhưng điểm hàn bên trong lại không ăn thiếc hoàn toàn. Bề ngoài thường là một khối thiếc lớn. Hiện tượng này thường xảy ra khi chân linh kiện bị oxy hóa, hoặc khi hàn thủ công mà chân linh kiện nối với một vùng kim loại lớn dẫn đến tản nhiệt quá nhanh, thiếc hàn chỉ bám vào pad mà không hàn được vào chân linh kiện, ví dụ như chân định vị của vỏ kim loại đầu nối.
Ngoài ra, còn một loại hàn bọc khác xảy ra do chân hàn bị oxy hóa hoặc chân nối với vỏ kim loại lớn, khiến thiếc hàn chỉ có thể bọc quanh chân và hàn vào pad trên bảng mạch, nhưng thực tế chân linh kiện lại không ăn thiếc.
5.Cầu thiếc (Solder bridge)
Là một dạng ngắn mạch (solder short), thường dùng để mô tả hiện tượng cầu thiếc nhỏ giữa các chân IC.
6.Ngắn mạch (Solder short)
7.Thiếu thiếc (Solder insufficient)
Là tình trạng lượng thiếc không đủ, có thể ảnh hưởng đến độ bền của mối hàn.
8.Râu thiếc (Whisker)
Râu thiếc đặc biệt được quan tâm trong quy trình không chì, vì chúng dễ hình thành hơn so với quy trình có chì, đặc biệt là trong quy trình sử dụng thiếc nguyên chất.
9.Lệch linh kiện (Component shifted)
Là linh kiện bị dịch chuyển.
10.Thiếu linh kiện (Component missed)
11.Nổi bia mộ (Tombstone)
Còn gọi là "lập bia". Thuật ngữ này rất phù hợp và được cả người nước ngoài lẫn người bản địa hiểu, dùng để mô tả khuyết tật linh kiện sau khi qua lò hàn đối lưu (reflow oven) hoặc bể thiếc bị dựng đứng thẳng như bia mộ.
12.Ngược cực (Wrong polarity)
0 Nhận xét