Giải thích thuật ngữ: Tỷ lệ thông suốt (First Pass Yield, FPY) là gì? Cách tính toán như thế nào?

1. FPY là gì?

FPY (First Pass Yield – Tỷ lệ qua lần đầu) là tỷ lệ sản phẩm hoàn thành mà không cần tái chế (rework) hay sửa chữa (repair) trong suốt quá trình sản xuất.

Nói cách khác: FPY là tỷ lệ "làm đúng ngay lần đầu tiên".

2. Tại sao FPY quan trọng?

Vì mỗi lần tái chế hay sửa chữa đều gây ra lãng phí:

Rework = Tốn thêm nhân lực, thiết bị, vật liệu

Repair = Trễ tiến độ giao hàng

Lỗi = Tăng nguy cơ rủi ro chất lượng

➡️ FPY càng cao, quy trình càng ổn định, chi phí càng thấp và hiệu suất càng cao!

3. Ví dụ dễ hiểu

Giả sử:

Bạn quản lý một dây chuyền sản xuất mainboard gồm 3 công đoạn:

SMT (gắn chip)

Hàn

Kiểm tra

Tỷ lệ qua lần đầu (không rework) ở mỗi công đoạn là:

SMT: 95%

Hàn: 98%

Kiểm tra: 96%

4. Cách tính FPY

 Cách 1: Theo định nghĩa

Nếu bạn biết chính xác tổng số lỗi:

Sao chépChỉnh sửa

FPY = [Số lượng đầu vào – (Sản phẩm tái chế + sửa chữa + trả về)] / Tổng đầu vào × 100%

 Cách 2: Nhân tỷ lệ các công đoạn（dễ và thực tế hơn）

pChỉnh sửa

FPY = Tỷ lệ công đoạn 1 × Công đoạn 2 × Công đoạn 3

FPY = 0.95 × 0.98 × 0.96 = 0.893 → 89.3%

➡️ Có nghĩa là 89.3% sản phẩm đạt chất lượng ngay lần đầu, không cần sửa chữa.

5. FPY ≠ Tỷ lệ lỗi (defect rate)

So sánh	FPY (Tỷ lệ qua lần đầu)	Tỷ lệ lỗi cuối cùng
Tái chế có tính không?	Không tính	Có tính
Mục tiêu	Đo hiệu quả quy trình	Đo chất lượng đầu ra
Ý nghĩa	Nhận biết lãng phí ẩn	Thống kê kết quả tổng thể

6. Một vài câu hỏi thường gặp

1. Có nên tính riêng từng mã sản phẩm không?

Nên tách riêng, vì:

Dễ xác định sản phẩm nào lỗi nhiều

Giúp kỹ sư cải tiến theo từng sản phẩm cụ thể

❓2. Nếu có sản phẩm tái chế quay lại thì sao?

Không sao cả, chỉ cần mỗi công đoạn tính tỷ lệ "lần đầu qua", không cần lo lắng sản phẩm tái chế làm sai số kết quả FPY.

 

7. Cách tính FPY bằng công thức chuẩn

Sao chépChỉnh sửa

FPY = P1 × P2 × P3 × ... × Pn

Trong đó:

P1, P2, P3... là tỷ lệ sản phẩm qua lần đầu ở mỗi công đoạn.

➡️ Dù bạn chia quy trình ra bao nhiêu công đoạn, chỉ cần không thay đổi tổng lỗi và tổng đầu vào, FPY tính ra vẫn chính xác!

8. Tóm lại FPY mang lại gì?

Lợi ích	Diễn giải
�� Tiết kiệm chi phí	Giảm tái chế, sửa chữa
⏱ Nâng cao hiệu suất	Quy trình trơn tru hơn
�� Dễ phân tích	Đo hiệu quả từng công đoạn
�� Cải tiến liên tục	Là chỉ số cực kỳ hữu ích cho kỹ sư